شناخت فاطمه (سلام الله علیها) محوريت ليله القدر
در تفسير فرات کوفي از امام صادق(علیه السلام) درباره آيه نخست سوره قدر «انا انزلناه في ليله القدر» روايت شده است که حضرت فرمودند: منظور و مراد از «ليله» فاطمه است و مقصود از «القدر» الله جل جلاله است، پس هر کسي که فاطمه(س) را آن گونه که حق آن است، بشناسد، به تحقيق شب قدر را درک کرده است و همانا او فاطمه ناميده شد زيرا که مردم از شناخت او بازماندند (عاجز ماندند). (1)
آيين پايدار
در کتاب البرهان في تفسير القرآن، نوشته سيدهاشم بحراني، در تفسير آيه پنجم سوره بينه آنجا که خداوند متعال مي فرمايد: «ذلک دين القيمه» از حضرت امام محمدباقر(ع) روايت شده که فرمودند: منظور از اين آيه فاطمه(س) است (2)
در اين رابطه بايد گفت که ولايت اهل بيت(ع) لازمه قبولي همه فرائض و عبادات است و در حقيقت دين بدون ولايت محمد و آل محمد کامل و پايدار نيست و اينکه در روايت، پايداري دين به (محبت) فاطمه (و ذريه او) تفسير شده است، حاکي از همين مطلب مهم مي باشد.
فاطمه زهرا بر اساس سخنان معصومين عليهم السلام حجت و نشانه الهي بر اين ذوات مقدسه بوده است و ولايت و محبت او و فرزندانش يکسان و در راستاي ولايت الهي است و آييني که اين ولايت را همراه نداشته باشد پايدار نمي ماند. (3)
همچنان که امام صادق(ع) مي فرمايند: هنگامي که بنده اي در آخرت در برابر خداوند متعال قرار مي گيرد، نخست درباره نمازهاي واجب، زکات، روزه و ولايت ما اهل بيت مورد سوال قرار مي گيرد، پس اگر به ولايت ما اقرار نموده و بر اين عقيده از دنيا رخت بربسته باشد، نماز، زکات، روزه و حج او مورد قبول حق تعالي خواهد بود، اما چنانکه اقرار به ولايت ما نکند هيچ يک از اعمال او پذيرفته نخواهد شد. (4)
خانه آسماني
علامه مجلسي از انس بن مالک و بريده نقل مي کند که: رسول خدا(ص) آيه 37 سوره نور را قرائت نمودند: «في بيوت اذن الله ان ترفع و يذکر اسمه يسبح له فيها بالغدو والاصال» در اين هنگام مردي برخاست و سوال کرد: يا رسول الله، اين خانه ها کدام است؟ حضرت فرمودند: خانه هاي انبياء. ابوبکر برخاست و پرسيد: اي رسول خدا، آيا اين خانه نيز از همان خانه هاست؟ (به خانه علي و فاطمه اشاره نمود) حضرت فرمود: آري از برترين آنهاست. (5)
ابن عباس نيز در اين باره مي گويد:
در مسجد پيامبر(ص) بوديم که قاري، آيه فوق را تلاوت کرد. پرسيدم: اي رسول خدا اين خانه ها کدام خانه هاست؟ حضرت فرمودند: خانه هاي انبياء و به دست خويش به خانه فاطمه زهرا(س) اشاره فرمودند. (6)
ادب و امر پروردگار
امام صادق(ع) از پدران خود، از حضرت فاطمه(س) نقل مي کند که فرمود: وقتي آيه 64 سوره نور نازل شد: «لاتجعلوا دعاء الرسول بينکم کدعاء بعضکم بعضاً» «آن گونه که يکديگر را صدا مي زنيد، پيامبر را نخوانيد».
از اين که بگويم «يا أبه» (پدر جان) خودداري نمودم و ايشان را رسول الله خطاب مي کردم. پيامبر به من روي کرده فرمودند: فاطمه جان! اين آيه درباره تو و خانواده و نسل تو نازل نگرديده است، زيرا که تو از مني و من از تو. اين آيه درباره جفاکاران و انسان هاي خودخواه و متکبر قريش نازل شده است. فاطمه جانم، تو به من بگو «پدرم» زيرا اين سخن، دلم را زنده مي کند و خدا را راضي مي گرداند، پس صورت مرا بوسيدند... (7)
مرارت دنيا و شيريني آخرت
علامه مجلسي در بحارالانوار از تفسير ثعلبي، از امام صادق(ع) نقل مي کند که: رسول اکرم(ص)، فاطمه زهرا(س) را ديدند که لباسي از پوست شتر بر تن داشت و به دست خود (گندم يا جو) آسياب مي کرد و فرزند خود را نيز شير مي داد. اشک از چشمان رسول خدا(ص) سرازير شده و فرمودند: دخترم، تلخي و سختي دنيا را پيشاپيش بچش تا شيريني آخرت را پس از آن دريابي.
عرض کرد: اي رسول گرامي پروردگار، خداي بزرگ را بر نعمت هايش سپاس مي گويم و به خاطر بخشيده هايش شکر فراوان دارم. پس از اين گفتگو بود که آيه ششم سوره ضحي نازل شد: «ولسوف يعطيک ربک فترضي». «به زودي پروردگارت آن چنان بخششي بر تو نمايد که راضي و خشنود گردي». (8)
عذاب و دوري از رحمت الهي در کمين دشمنان
در تفسير قمي درباره آيه 57 سوره احزاب آنجا که خداوند متعال مي فرمايد: «ان الذين يوذون الله و رسوله لعنهم الله في الدنيا و الاخره و أعد لهم عذاباً مهينا» «آنان که خدا و پيامبرش را آزار مي دهند، خداوند آنانرا از رحمت خود در دنيا و آخرت دور ساخته و براي آنها عذاب خوارکننده اي آماده کرده است.»
علي بن ابراهيم قمي با بيان اينکه اين آيه درباره غصب حق اميرالمؤمنين(ع) و حق فاطمه زهرا(س) نازل شده است، روايتي از پيامبر اکرم(ص) نقل مي کند که در آن حضرت فرمودند: «هرکس فاطمه را در حيات و زنده بودن من آزار دهد گويي بعد از مرگ من نيز او را آزرده است و هر آنکه او را پس از رحلت من بيازارد مانند کسي است که در هنگام زندگي من، او را بيازرده است، هرکس فاطمه را آزار دهد به من آزار رسانده و کسي که من را آزرده خاطر سازد خداي متعال را آزرده است و اين قول خداي عزوجل است که فرمود: «ان الذين يوذون الله و رسوله... الخ»(9)
قيامت و دستگيري از شيعيان و دوستداران
در تفسير آيات چهارم و پنجم سوره روم که در آن حق تعالي فرموده است:
«... يومئذ يفرح المؤمنون¤ بنصرالله ينصرمن يشاء...» «در آن روز مؤمنان بخاطر ياري خداوند خوشحال خواهند شد و او هرکس را بخواهد ياري مي دهد.»
شيخ صدوق از رسول خدا(ص) روايت مي کند که حضرت از جبرئيل سؤال کرد: حبيب من جبرئيل، چرا فاطمه در آسمانها به «منصوره» و در زمين به «فاطمه» نام گرفت؟ جبرئيل فرمود «او در زمين فاطمه ناميده شد زيرا که شيعيان او از آتش جهنم و دشمنانش از محبت او دور شدند و در آسمانها نيز منصوره ناميده شد، (به خاطر ياري نمودن مؤمنان در قيامت) آنچنانکه مراد از قول خدا در آيات «يومئذ يفرح المؤمنون¤ بنصرالله ينصرمن يشاء» ياري فاطمه(س) به محبان و دوستدارانش در قيامت است. (10)
همچنين شبيه اين روايت تفسيري را فرات کوفي نيز در تفسير خود از حضرت صادق(ع) نقل کرده است. (11)
نعمت هاي ابدي پاداش محبت
فرات ابن ابراهيم در تفسيرش از رسول خدا(ص) روايت مي کند که حضرت فرمود: دخترم فاطمه(س) با فرزندان و شيعيانش وارد بهشت مي شوند و در اين باره است که خداي متعال مي فرمايد: «لايحزنهم الفزع الاکبر¤ و هم في ما اشتهت انفسهم خالدون». (انبياء103. ) «هرگز هول و هراس روز قيامت آنها را غمگين نمي سازد و بدانچه مشتاق هستند در بهشت تا ابد از نعمت ها بهره مندند.» به خدا سوگند آنها فاطمه و ذريه و شيعيانش هستند. (12)
ستاره اي فروزان پروردگار متعال در آيه 36 سوره نور مي فرمايد:
«خداوند روشني آسمان ها و زمين است. داستان روشنايي حضرت او چونان چراغداني است که چراغي در آن است و آن چراغ در آبگينه اي و آن آبگينه گويي ستاره اي است درخشان...»
حافظ ابن المغازلي شافعي در کتاب مناقب (ص317) با اسناد به علي بن جعفر نقل مي کند که: از امام کاظم(ع) مقصود اين سخن خدا را پرسيدم (که در آيه فوق ذکر شد)، حضرت فرمود: منظور از چراغ دان فاطمه است و چراغ حسن و آبگينه حسين. مقصود از «گويي ستاره اي است رخشان» فاطمه است که اختري بود فروزان در ميان زنان جهان و «روغن آن چراغ دان گويي که مي درخشد» اشاره به دانش آن حضرت دارد که همواره مي تراود. (13)
از رسول خدا(ص) نيز روايت شده است که فرمودند: نور دخترم فاطمه از نور خداست. (14)
مژده به دوستداران
ابوذر غفاري صحابي بزرگ رسول خدا(ص) نقل مي کند: به سلمان و بلال مي نگريستم که به سوي پيامبر مي آمدند، ناگهان سلمان خود را بر پاهاي رسول خدا افکند و آن را غرق بوسه ساخت. پيامبر سلمان را از اين کار بازداشت و فرمود: رفتاري که عجم ها با پادشاهان خويش دارند، بر ما روا مدار. من بنده اي از بندگان خدايم. مانند ساير بندگان مي خورم و همچون آنها مي نشينم. سلمان گفت: مولاي من، تو را به خداوند سوگند مي دهم که از فضل و فرزانگي فاطمه در روز قيامت برايم سخن بگو. پيامبر خندان و شادان به سلمان فرمود: سوگند به خدايي که جانم در دست اوست، او بانويي است که از پهنه رستاخيز، سوار بر ناقه اي مي گذرد، ناقه اي که سرش را از خشيت خدا آفريده اند و چشمانش را از نور حق تعالي... جبرئيل از سمت راست فاطمه، ميکائيل از سمت چپ و علي در پيش و حسن و حسين از وراي وي مي روند... درحالي که اينان نرم و آهسته بر پهنه رستاخيز مي خرامند، بانگي از جانب خداوند برمي خيزد: اي آفريده ها، چشمانتان را فرو بنديد و سرهايتان را فرو افکنيد که اين فاطمه دختر پيامبرتان محمد و همسر علي امام شما و مادر حسن و حسين است که مي گذرد.
در اين هنگام فاطمه با دو جامه سپيد بر تن از صراط مي گذرد. وقتي بر بهشت قدم مي گذارد، کرامت هايي را مي نگرد که خداوند برايش فراهم آورده است، زبان سپاس مي گشايد و مي فرمايد: «سپاس خدايي را که اندوه را از ما زدود، براستي که پروردگار ما همواره مي آمرزد و پاداش مي بخشد، پروردگاري که ما را در سرايي جاودان جا داده است، سرايي که هيچ رنجي در آن به ما نرسد. (فاطر. 35)
در اين حال خداوند به فاطمه وحي مي کند: فاطمه از من بخواه تا بر تو ببخشم و آرزو کن تا به برآوردنش، خرسندت سازم.
فاطمه مي گويد: پروردگار من، تو آرزوي مني و از آن هم فزونتري، از تو مي خواهم که دوستداران من و عترت مرا به آتش نسوزاني.
خداي تعالي به او وحي مي فرستد: فاطمه! به عزت و جلال و بلندمرتبگي خود سوگند که دو هزار سال پيش از آن که آسمان ها و زمين را بيافرينم، بر خويشتن پيمان بسته بودم تا دوستداران تو و عترت تو را در آتش عذاب نکنم. (15) اين روايت در جلد سوم تفسير برهان علامه بحراني نيز نقل شده است.
اجر رسالت
در تفسير آيه 23 سوره شوري که خداوند متعال مي فرمايد:
«(اي رسول ما به امت) بگو: من از شما اجر رسالت جز اين نخواهم که موّدت و محبت مرا در حق خويشاوندان منظور داريد.»
ابن عباس نقل مي کند هنگاميکه اين آيه نازل شد، گفتند: اي فرستاده خدا، آنان که خداوند متعال ما را به محبت و دوستي شان امر فرمود، چه کساني هستند؟ حضرت فرمودند: علي و فاطمه و دو پسران آنها. (16)
پيامبر اسلام(ص) در جايي ديگر در اين باره فرمودند: خداي تعالي پاداش و اجر مرا بر شما، مهر ورزيدن نسبت به اهل بيتم قرار داده است و من فرداي قيامت از شما درباره محبت و دوستي تان با آنان، سؤال خواهم کرد. (17)
علي عليه السلام نيز در اين باره مي فرمايد: در سوره شوري درباره ما آيه اي هست و وظيفه محبت به ما را جز مؤمن حفظ نمي کند. (18)
اهل بيت پيامبر
در آيه 33 سوره احزاب خداي متعال مي فرمايد:
«خدا چنين مي خواهد که پليدي و گناه را از شما اهل بيت دور کند و کاملاً شما را پاک و منزه سازد.»
در شأن نزول اين آيه روايات متواتري نقل شده که آيه تطهير در خانه ام سلمه نازل شده است و در آن هنگام رسول اکرم(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س)، علي(ع) و حسنين(ع) حضور داشته اند. ام سلمه نيز از پيامبر(ص) درخواست مي کند که من نيز به جمع شما داخل شوم و زير کساء در کنار شما خاندان نبوت باشم؟ حضرت او را نهي مي نمايد و مي فرمايد: «نه! تو داخل مشو، هرچند تو برخير هستي، اما اين آيه مخصوص ما پنج تن است».
اين روايت توسط بسياري از صحابه نقل شده که از آن جمله مي توان به ابوسعيد خدري، عبدالله بن جعفر، ام سلمه، عايشه، جابربن عبدالله انصاري و مقداد بن اسود اشاره کرد.
در روايت آمده که بعد از نزول اين آيه (احزاب. 33) حضرت رسول(ص) هر روز هنگام خروج از خانه براي اقامه نماز صبح در مسجد، به در خانه فاطمه زهرا(س) مي آمد و مي فرمود: «سلام بر شما اهل بيت، خداوند مي خواهد آلودگي ها را از شما بزدايد و پاک گرداند و...»(19)
انفاق قرآني و لباس نو
صفوري شافعي از ابن جوزي نقل مي کند: رسول خدا(ص) در شب عروسي براي فاطمه زهرا(س) پيراهن تازه اي تهيه کردند و جامه اي کهنه و وصله دار نيز در نزدشان بود. در اين هنگام سائلي در زد و گفت: از خانه رسول خدا جامه اي کهنه مي خواهم. فاطمه زهرا(س) خواست که جامه وصله دار را به وي دهد، ولي فرموده خدا در قرآن را به ياد آورد که: «لن تنالوا البر حتي تنفقوا مما تحبون» (آل عمران92. ) «به نيکوکاري نمي رسيد مگر آنکه از آن چه دوست مي داريد، انفاق کنيد.» پس جامه نو را به سائل داد.
وقتي که هنگام زفاف نزديک شد، جبرئيل به محضر نبي اکرم(ص) آمد و عرض کرد: يا رسول الله، پروردگارت سلام مي رساند و مرا نيز فرمان داده که به فاطمه سلام برسانم و براي فاطمه، توسط من جامه اي از ديباي سبز از جامه هاي بهشتي فرستاده است. (20)
فضايل فاطمه زهرا(س) در قرآن به قدري است که شرح آن در اين مقاله نمي گنجد، چه آنکه اهل بيت پيامبر که حجت الهي بر مردم هستند، خود قرآن ناطق اند و بيان تفسير و تأويل آيات الهي بر عهده آنان گذارده شده است. احاديث و روايات و آياتي که به فضايل اين بانوي بزرگ و يکتاي اسلام اشاره دارد متعدد و فراوان است که تنها به گوشه اي از آن اشاره شد.
آنچه باعث تأسف است آنکه با همه اين فضايل و تأکيدات و سفارشات پيامبر مبني بر نگاه داشتن حرمت و جايگاه فاطمه زهرا(س)، متأسفانه نيت هاي شيطاني و احقاد بدريه و حنينيه و کينه هاي رسوب شده، اجازه نداد امت اسلام از آن سرچشمه علم و ايمان و معرفت بهره مند شود و تنها چند روز پس از رحلت پيامبر(ص) حرمتش شکسته شد و جهان از نعمت وجودش محروم گشت.
منبع: روزنامه کیهان
نظرات شما عزیزان: